Đàn nhị - Bản sắc dân tộc Việt qua tiếng đàn nhị

Đàn nhị - Một trong số những nhạc cụ dân tộc mang bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam mà chúng ta có thể nhắc đến chính là đàn Nhị.

Một trong số những nhạc cụ dân tộc mang bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam mà chúng ta có thể nhắc đến chính là đàn Nhị. Có lẽ âm hưởng tiếng đàn Nhị được xuất hiện nhiều trong những bài ca dao, những điệu “Nam ai Nam bình”, trong những làn điệu dân ca quan họ của các liền anh, liền chị. Nhờ nét độc đáo riêng mà đàn Nhị được biết đến là một nhạc cụ tiêu biểu trong hệ thống nhạc cụ dân tộc Việt Nam.

Đàn Nhị được cấu tạo như thế nào?

Đàn Nhị hay còn được biết đến với tên gọi khác là đàn Cò (theo cách gọi của người dân Nam bộ). Đàn Nhị đã tồn tại rất từ khá lâu, được biết đến khoảng từ thế kỉ thứ mười và vẫn còn phát triển đến tận bây giờ. Ngoài dân tộc Kinh có sử dụng đàn Nhị thì loại đàn này cũng tồn tại tại nhiều dân tộc khác như H’Mông, Tày, Thái, Dao…

Đàn Nhị là loại nhạc cụ thuộc bộ dây có cung vĩ, được cấu tạo chỉ có hai dây duy nhất. Có thể vì đặc điểm khác biệt này so với các nhạc cụ khác mà người ta gọi nó với cái tên đàn Nhị. Đàn Nhị có hình dáng nhỏ và gọn hơn nhiều so với các loại nhạc cụ dân tộc khác. Thông thường đàn Nhị được cấu tạo gồm các bộ phận chính sau: bát nhị, dọc nhị, trục dây, dây nhị, cử nhị (hay còn gọi là khuyết nhị) và cung vĩ. Mỗi bộ phận có cấu tạo khác nhau nhằm tạo âm thanh cho đàn Nhị. Đàn Nhị có hình dáng và kích cỡ khác nhau, tùy thuộc vào nhu cầu cá nhân và theo sở thích của mỗi người. Đàn Nhị có hai dây, khi chơi người ta thường dùng một thanh kéo, vừa ma sát với dây đàn vừa ma sát với nhựa thông được dính ở phần thân đàn để tạo ra âm thâm độc đáo, riêng biệt mà chỉ đàn Nhị mới có.

Vì sao đàn Nhị mang bản sắc dân tộc Việt?

Có thể nói rằng đàn Nhị là một trong những nhạc cụ đa năng nhất trong kho tàng nhạc khí cổ truyền ở Việt Nam cũng như các nước trong khu vực Châu Á. Chứa đựng tính năng độc đáo cùng với sự đa dạng trong cách thể hiện, âm sắc đặc thù riêng biệt, nhờ vậy, đàn Nhị đã phản ánh được tâm tư, tình cảm của người Việt qua từng ca khúc, bản nhạc.

Đàn Nhị trước kia được sử dụng phổ biển trong các loại hình âm nhạc dân tộc như hát Xẩm, là thành viên trong nhạc phường bát âm, dàn nhạc chầu văn, dàn nhã nhạc, tài tử và dàn nhạc tổng hợp. Cùng với sự phát triển của dòng nhạc hiện đại, đàn Nhị còn góp mặt trong nhiều chương trình âm nhạc hiện đại, phối kết hợp với các thể loại như: nhạc pop, nhạc rock tạo nét độc đáo, cá tính trong âm nhạc.

Tuy nhiên, trong điều kiện phát triển của nền âm nhạc thị trường, đàn Nhị không còn được sử dụng rộng rãi như trước, do thị hiếu người nghe có phần giảm hơn nhiều so với trước đây. Cho dù âm nhạc có phát triển như thế nào thì đàn Nhị vẫn là một nhạc cụ dân tộc mang đầy đủ giá trị văn hóa truyền thông, là bản sắc của dân tộc Việt Nam.

Một số mã đàn nhị cho người mới học chơi:

1. Đàn nhị 1 NH59: